Jak usunąć odciski w gabinecie podologicznym?

Odciski są jednym z najczęściej występujących u pacjentów problemów natury podologicznej. Pojawiające się w różnych częściach stopy, o odmiennym kształcie i wielkości potrafią skutecznie utrudnić codzienne, zwykłe funkcjonowanie, a także negatywnie wpłynąć na estetykę stopy. Jak podolog może pomóc swojemu pacjentowi w tej sytuacji? Jak usunąć odcisk w gabinecie podologicznym?

Czym jest odcisk i skąd się bierze?

Pod określeniem odcisku kryje się w rzeczywistości nie jedna, ale kilka różnych zmian. Posiadają one pewne cechy wspólne, ale mają także kilka istotnych różnic. Najogólniej można jednak określić odcisk, jako szczególną zmianę na skórze, pojawiającą się na skutek nadmiernego tarcia lub ucisku. To właśnie one są bowiem bezpośrednią przyczyną powstawania zmian na powierzchni stopy, ale nie tylko. Odciski mogą pojawić się również na rękach, zarówno na powierzchni samej dłoni, jak i na palcach.

Tarcie lub ucisk na powierzchnię skóry to działanie, które jest przez nią odbierane jako atak. To z kolei sprawia, że naskórek zaczyna się bronić, uruchamiając proces namnażania się. Pojawiają się więc kolejne warstwy naskórka w miejscu ucisku. Coraz to nowe warstwy narastają jedna na drugiej, a następnie, z czasem, wysychają i twardnieją, tworząc charakterystyczne zgrubienie. To właśnie jest zmiana znana pod nazwą odcisku.

Ucisk i tarcie to przyczyny bezpośrednie pojawiania się odcisków, jednak warto pamiętać, że istnieje również cała gama pośrednich bodźców, które prowadzą do ich wystąpienia na powierzchni stopy. Co więcej, istnieje również kilka różnych rodzajów odcisków, a podstawowe różnice między nimi powinien znać nie tylko zajmujący się ich usuwaniem specjalista, ale też każdy świadomy pacjent.

Rodzaje odcisków

Wszystkie pojawiające się na powierzchni stóp odciski podzielić można na trzy podstawowe kategorie. Są to:

• nagniotki,
• modzele,
• kurzajki.

Pierwszy z rodzajów odcisku, jakim jest nagniotek, znany jest również pod nazwą odcisku z korzeniem, jako że najczęściej występuje on właśnie w takiej formie. Jest to często powstający na stopie, co więcej najbardziej bolesny z odcisków. Jego szczególna uciążliwość i towarzyszące mu dolegliwości bólowe wynikają bezpośrednio z jego budowy. Ten rodzaj odcisku posiada bowiem charakterystyczny rdzeń, nazywany także korzeniem, znajdujący się wewnątrz zmiany, pod twardymi i przesuszonymi warstwami skóry. Korzeń ten rozwija się i przyrasta w głąb warstw skóry, docierając do zakończeń połączeń nerwowych, które to podrażnia za każdym razem kiedy podczas chodzenia, zakładania butów czy pielęgnacji stopy dotykamy bądź uciskamy odcisk. Nagniotki to zmiany o niewielkich rozmiarach i stożkowatym kształcie. Najczęściej przybierają kolor lekko szarawy lub białawo-żółty. Zazwyczaj lokalizują się na najmniejszym palcu stopy, po jego zewnętrznej stronie, a także pomiędzy palcami u stóp.

Innym rodzajem odcisku są tak zwane modzele. Są to zmiany o nieco większych rozmiarach, bardziej nieregularnym, rozlanym kształcie. Modzele w przeciwieństwie do wspomnianych wyżej nagniotków nie posiadają rdzenia, a co za tym idzie, najczęściej nie wywołują dolegliwości bólowych lub nie wiążą się z tak dużym bólem jak odciski z rdzeniem. Modzele pojawiają się najczęściej na piętach i na spodzie stóp.

Ostatni z typów odcisków to nieco inny rodzaj zmiany, który jednak także zaliczany jest do tej grupy. Kurzajki wyglądem i miejscem występowania mogą przypominać zwykłe odciski – zmiany pojawiające się także na stopach, o niewielkim, okrągłym kształcie i białawym kolorze, można nawet pomylić z nagniotkiem. Między zmianami istnieje jednak kluczowa różnica, jaką jest przyczyna ich występowania. W przypadku kurzajek nie jest to bowiem wspomniane wyżej tarcie czy nadmierny ucisk, ale obecność wirusa brodawczaka ludzkiego HPV. Istnieje co prawda szereg dodatkowych bodźców i czynników, wpływających zarówno na zarażenie się, jak i uaktywnienie wirusa w organizmie, jednak to on stanowi główny powód pojawiania się kurzajek na skórze.

Przyczyny powstawania odcisków

Co może powodować wspomniane już, niepożądane tarcie lub ucisk, które stanowią bezpośrednią przyczynę pojawiania się odcisków? Odpowiedzi na to pytanie jest co najmniej kilka. Może to być przede wszystkim regularne i długotrwałe noszenie źle dobranego, za małego lub zbyt ciasnego obuwia. Za małe buty to problem, który stoi za wieloma uciążliwymi dolegliwościami natury podologicznej, także i za pojawianiem się bolesnych odcisków na powierzchni stopy. Zbyt małe lub ciasne obuwie powoduje nadmierny nacisk na powierzchnię stopy; wszystkie palce ściśnięte są ze sobą w taki sposób, że nierzadko nachodzą na siebie lub ocierają się wzajemnie i tu właśnie pojawia się charakterystyczne, będące bezpośrednią przyczyną występowania odcisków tarcie. Co więcej za małe buty, a także obuwie słabej jakości, nieoddychające prowadzić może do zaparzania się stopy. To z kolei powoduje jej pocenie i spulchnienie skóry, która staje się bardziej miękka i podatna na uszkodzenia.

Inną przyczyną pojawiania się odcisków na stopach jest regularna praca stojąca, praca fizyczna czy też zajęcie, wymagające noszenia ciężkich, zabudowanych butów. Do pośrednich przyczyn występowania nagniotków bądź modzeli zaliczyć należy również wszelkiego rodzaju wrodzone lub nabyte wady postawy oraz deformacje kończyn, powodujące nieregularny nacisk na powierzchnię stóp. Idąc dalej tym tropem, możemy łatwo stwierdzić, że w grupie podwyższonego ryzyka znajdują się w tym wypadku także osoby z nadwagą oraz otyłe. Warto wspomnieć również o nadmiernej, nieumiejętnej i zbyt inwazyjnej pielęgnacji stóp, przede wszystkim o zbyt mocnym ścieraniu skóry za pomocą twardych pumeksów czy pilników.

Jak podolog usuwa odciski?

Każdy podolog powinien nie tylko leczyć i zapobiegać, ale także edukować swoich pacjentów. Bardzo ważne jest więc, aby informować ich o konieczności usuwania odcisków wyłącznie w gabinecie podologicznym, pod ścisłym nadzorem specjalisty. W żadnym wypadku pacjent nie powinien usuwać tego rodzaju zmian samodzielnie. Działania te mogą bowiem przynieść efekt zupełnie odwrotny od zamierzonego.

Przed przystąpieniem do faktycznego leczenia podolog powinien przede wszystkim upewnić się, z jakim rodzajem odcisku ma do czynienia. Jeśli jest to nagniotek lub modzel, droga leczenia będzie zupełnie inna niż w przypadku kurzajki wirusowej. W dwóch pierwszych przypadkach wystarczy bowiem usunięcie zmiany, w trzecim natomiast konieczne może być również leczenie farmakologiczne, mające na celu wyeliminowanie wirusa z organizmu.

Przed rozpoczęciem usuwania odcisku należy starannie oczyścić stopę pacjenta, tak aby zapewnić mu maksymalne bezpieczeństwo. Następnie przy pomocy sterylnych narzędzi należy rozpocząć usuwanie zmiany od wierzchniej, najtwardszej warstwy. Do usunięcia górnych warstw wyschniętego, twardego naskórka podolog używa najczęściej specjalnego dłutka lub skalpela podologicznego, którym ścina wierzch odcisku. Specjalista używa również frezarki z odpowiednio dopasowaną końcówką, w celu usunięcia twardych części odcisku, a także wyszlifowania stopy z jego pozostałości.

Po zakończeniu zabiegu podolog może nałożyć na stopę pacjenta specjalny opatrunek oraz dodatkowe odciążenie, które pozwoli mu na swobodne, komfortowe funkcjonowanie już bezpośrednio po zabiegu. Warto poinformować również pacjenta o tym, aby przez kilka pierwszych dni po usunięciu zmiany unikał kontaktu stopy z wodą. Podolog może zalecić także stosowanie profesjonalnych środków przyspieszających regenerację i odżywiających czy nawilżających skórę.

Należy też umówić pacjenta na wizytę kontrolną oraz przekazać mu najważniejsze zalecenia dotyczące rekonwalescencji i odpowiedniej pielęgnacji, która pozwoli zminimalizować ryzyko ponownego wystąpienia problemu.